Mempool Nedir? Neden Önemlidir?

Blokzincir teknolojisi, işlemlerin güvenli, şeffaf ve değiştirilemez bir şekilde kaydedilmesini sağlayan bir sistemdir. Ancak blokzincir üzerinde yapılan işlemlerin tamamlanması için bir süreçten geçmesi gerekir. Bu süreçte işlemler, blokzincir ağındaki madenciler veya doğrulayıcılar tarafından onaylanır ve bloklara eklenir. Bu aşamada ise, işlemler mempool  adı verilen alanda bekler.

Bellek Havuzu (Mempool) Ne Demek?

Mempool, İngilizce “memory pool” kelimelerinin kısaltmasıdır ve Türkçe’de “bellek havuzu” olarak da ifade edilir. Mempool, blokzincir ağındaki bir düğümde, henüz onaylanmamış işlemlerin depolandığı bir tür bekleme odasıdır. Bekleyen işlemlerin blokzincirine eklenmeden önce, sırada beklediği alanı temsil eder.

Mempool kavramı, ilk olarak Bitcoin blokzincirinde kullanılmıştır. Bitcoin, işlem hafıza havuzu (mempool) konseptini tanıtan ve kullanan ilk blokzincirdir. Ethereum gibi diğer blokzincirleri de daha sonra bu terimi benimsemiştir. Her ne kadar farklı terimelere sahip olsalar da tüm blokzincirlerde bir tür bellek havuzu bulunur. Örneğin Parity blokzinciri, zincirlerindeki bellek havuzlarını temsil etmek için “İşlem Kuyruğu” terimini kullanır.

Blokzincirde Mempool’un Rolü ve Önemi

Mempool’lar, blokzincir düğümlerinin işleyişinde önemli bir rol oynar. Bir işlemin blokzincir üzerinde tamamlanıp kaydedilmesi için öncelikle bir bloğa eklenmesi gerekir. Ancak blokzincir ağındaki tüm düğümler yeni bir blok oluşturamaz. Örneğin, Bitcoin gibi İş Kanıtı mekanizmasını kullanarak çalışan blokzincirlerde yalnızca madenciler yeni bir bloğa işlem ekleyebilir. Ethereum gibi bir İşlem Kanıtı mekanizması kullanan blokzincirlere gelince, yalnızca doğrulayıcılar veya teklifçiler bir bloğa işlem ekleyebilir.

Bir işlemi başlattıktan sonra kullanıcıların işlemi onaylaması ve blokzincirine eklemesi için bir madenciye veya doğrulayıcıya güvenmesi gerekir ancak bu bir anda olmaz. Bunun yerine, bir işlemin başlatıldığı zaman ile tamamlanacağı zaman arasında bir gecikme vardır. Bu süre zarfında işlem, onay bekleyen bir bellek havuzunda saklanır.

Mempool’ların bir diğer önemi de işlem ücretlerini belirlemesidir. Blokzincir ağlarında işlem yapmak için bir ücret ödenmesi gerekir. Bu ücret, işlemin onaylanma hızını etkiler. Yüksek ücret ödeyen işlemler, düşük ücret ödeyen işlemlere göre daha öncelikli olur. Madenciler veya doğrulayıcılar, yeni bir blok oluştururken, mempool’daki en yüksek ücretli işlemleri seçerler. Böylece daha fazla kazanç elde ederler. Bu nedenle, mempool’daki işlem sayısı ve ücretleri, blokzincir ağının durumunu yansıtır. Mempool boyutu yüksekse, bu blokzincir ağının yoğun olduğunu ve işlem ücretlerinin arttığını gösterir.

Mempool Nasıl Çalışır?

Öncelikle blokzincirlerin tek bir bellek havuzuna sahip olmadığı gerçeği hatırlanmalıdır. Aksine, belirli bir blokzincir ağındaki her düğümün kendi işlem hafızası havuzu vardır. Örneğin, Bitcoin blokzincirindeki her düğümün, halka açık deftere eklenmeyi bekleyen kendi işlem havuzu vardır. Bireysel düğümlerdeki bellek havuzları birlikte kolektif bir bellek havuzu oluşturur.

Kullanıcı bir işlem başlattığında bu işlem bir düğüme gönderilir. Düğüm daha sonra işlemi kendi bellek havuzuna ekleyecek ve doğrulamayı bekleyen bir kuyruğa koyacaktır. İşlem doğrulandıktan sonra ‘beklemede’ olarak işaretlenecektir. Madenciler yeni bir bloğa yalnızca ‘beklemede’ olarak işaretlenen işlemleri ekleyebilir.

Bir düğüm, kendi bellek havuzundaki işlemleri, diğer düğümlerle de paylaşır. Böylece, ağdaki tüm düğümler, mempool’daki işlemler hakkında bilgi sahibi olur. Bu durum, blokzincir ağının eşler arası ve dağıtık yapısını sağlar. Ancak, farklı düğümlerin bellek havuzları tamamen aynı olmayabilir. Bazı düğümler, diğerlerinden daha önce veya daha sonra işlem alabilir, işlem ücreti, boyutu veya geçerliliği gibi kriterlere göre işlemleri reddedebilir ve farklı bir sırayla işleyebilir. Bu nedenle, mempool’daki işlemlerin durumu, düğümden düğüme değişebilir.

Mempool’a İşlem Eklemek ve Çıkarmak

Mempool’a işlem eklemek için, kullanıcıların blokzincir ağına bağlı bir cüzdan kullanması gerekir. Cüzdan, kullanıcının blokzincirdeki varlıklarını yönetmesini sağlayan bir arayüzdür. Bu arayüz, kullanıcının işlem oluşturmasına, imzalamasına ve göndermesine olanak tanır. Kullanıcı bir işlem gönderdiğinde, cüzdan işlemi bir düğüme iletir. Düğüm, işlemi kendi mempool’una ekler ve diğer düğümlerle paylaşır.

Mempool’dan işlem çıkarmak için, işlemin bir bloğa eklenmesi gerekir. Bu durum, madenciler veya doğrulayıcılar tarafından yapılır. Madenciler veya doğrulayıcılar, mempool’daki işlemler arasından seçim yapar ve yeni bir blok oluşturur. Bu blok, blokzincirin sonuna eklenir. Böylece, bloğa dahil edilen işlemler onaylanmış olur. Onaylanan işlemler, mempool’dan çıkarılır ve blokzincirde kalıcı olarak kaydedilir.

Mempool, blokzincir teknolojisinin önemli bir bileşenidir ve işlemlerin blokzincirine eklenmesi için gerekli olan süreci yönetir. Aynı zamanda, işlemlerin onaylanma hızını, ücretini ve sırasını etkiler ve blokzincir ağının performansını ve durumunu gösterir. Son olarak, blokzincir ağının eşler arası ve dağıtık yapısını sağlar.